30 lat negocjacji policyjnych. Jak tworzono komórki negocjatorskie w polskiej policji?

Konferencja była okazją do wymiany doświadczeń i spotkań pokoleń ludzi, którzy tworzyli system negocjacji w Polsce z tymi, którzy dziś stają twarzą w twarz z osobami zamierzającymi zrobić krzywdę sobie lub innym. Wśród przybyłych gości byli m.in. prof. dr hab. Kuba Stanisław Jałoszyński - były dowódca "BOA", obecnie wykładowca Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, Paulina Kurek - pierwszy krajowy koordynator ds. negocjacji policyjnych oraz Małgorzata Chmielewska - były koordynator psychologów w Komendzie Głównej Policji.

Na przełomie 1989 i 1990 roku w USA polscy policjanci między innymi z Wydziału Antyterrorystycznego Komendy Stołecznej Policji wzięli udział w szkoleniach z zakresu rozwiązywania sytuacji kryzysowych. Podczas szkoleń przedstawiano negocjacje jako narzędzie do rozwiązywania sytuacji kryzysowych.

W szkoleniach brali udział głównie przedstawiciele grup bojowych. Po powrocie do kraju pojawił się pomysł na wykorzystanie negocjatorów w pracy polskiej Policji. W 1991 r. miało miejsce zdarzenie, które jeszcze bardziej pokazało konieczność wprowadzenia negocjatorów do pracy. Do banku wszedł mężczyzna z granatem bojowym, który groził wysadzeniem obiektu. Prowadzone były negocjacje z wykorzystaniem wiedzy zdobytej podczas szkoleń w USA. Zdarzenie po kilkugodzinnych negocjacjach zakończyło się zatrzymaniem sprawcy.

W 1992 i 1993 r. do Polski przyjechali instruktorzy z USA i przeprowadzili szkolenia z zakresu negocjacji. W szkoleniu uczestniczyli przedstawiciele różnych grup mundurowych. W 1994 r. grupa polskich policjantów i funkcjonariuszy innych służb mundurowych, została zaproszona do USA na szkolenie z zakresu negocjacji. Po powrocie powstał zespół do opracowania programu szkolenia z zakresu negocjacji. W latach 1996-1997 przeszkolono 110 negocjatorów. Próby stworzenia aktu prawnego regulującego funkcjonowanie negocjatorów w Policji nie powiodły się.

Przed wejściem Polski do Unii Europejskiej, (w dużym uproszczeniu) było sprawdzenie jak poszczególne służby wykorzystują narzędzia, które funkcjonują w analogicznych służbach Unii Europejskiej. W 1999 r. do Polski przyjechali Brytyjczycy i zapytali między innymi o negocjacje. Policja posiadała przeszkolonych negocjatorów, ale nie było aktu prawnego normującego pracę negocjatorów w sensie systemowym.

W 2000 r. kilkoro negocjatorów z Policji i funkcjonariuszy Straży Granicznej wyjechało do Londynu na szkolenie. W sierpniu 2000 r. utworzono stanowisko krajowego koordynatora do spraw negocjacji. Z grupy 110 przeszkolonych negocjatorów w latach 1996-1997 chęć bycia negocjatorem policyjnym potwierdziło tylko 10 policjantów. Rezygnacja negocjatorów była w większości spowodowana brakiem unormowań prawnych.

Prace nad projektem zarządzenia Komendanta Głównego Policji regulującym funkcjonowanie negocjatorów rozpoczęły się pod koniec 2000 r. Zarządzenie, zgodnie ze stanowiskiem Biura Prawnego KGP mogło być tylko w sprawie metod i form pracy. Czyli nie obejmowało systemowych rozwiązań. Dawało jednak już pewne podstawy funkcjonowania negocjatorów w Policji.

W 2022 r. przypada 30. rocznica funkcjonowania negocjatorów policyjnych. Powołanie i utworzenie w Policji pierwszej komórki organizacyjnej odbyło się na mocy zarządzenia nr 8/92 Komendanta Głównego Policji z dnia 29 czerwca 1992 r. w sprawie organizacji oddziałów prewencji i pododdziałów antyterrorystycznych Policji.

W strukturze organizacyjno-etatowej Wydziału Antyterrorystycznego KSP została utworzona pierwsza etatowa Sekcja ds. negocjacji. W jej skład wchodziło 5 etatów w tym: kierownik sekcji - 1, młodszy specjalista (w tym jeden psycholog) - 2, starszy specjalista - 2. Zarządzenie weszło w życie w dniu 1 października 1992 r. i jest to data od kiedy rozpoczęło się tworzenie i rozwój struktur organizacyjnych i negocjacji policyjnych.

Obecnie w Policji jest 371 negocjatorów w tym: 362 negocjatorów nieetatowych (w KWP / KSP). Wśród negocjatorów jest 265 mężczyzn i 106 kobiet. W Policji utworzono 17 Wojewódzkich Grup Negocjacyjnych oraz Sekcję Negocjacyjną w Centralnym Pododdziale Kontrterrorystycznym Policji "BOA" (7 etatów).

Funkcjonowanie negocjatorów policyjnych w Policji koordynuje krajowy koordynator ds. negocjacji policyjnych w Głównym Sztabie Policji, natomiast w komendach wojewódzkich / Stołecznej Policji za funkcjonowanie negocjatorów odpowiada wojewódzki koordynator ds. negocjacji policyjnych.

Podczas wczorajszej konferencji zastępca Komendanta Głównego Policji nadinsp. Roman Kuster wręczył w imieniu szefa Policji gen. insp. Jarosława Szymczyka wraz z zastępcą dyrektora GSP KGP mł. insp. Jackiem Witasem wręczyli zaproszonym gościom oraz wojewódzkim koordynatorom ds. negocjacji policyjnych i kierownikowi sekcji negocjacji CPKP "BOA" okolicznościowe statuetki.

- Po pierwsze człowiek. Ten napis jest na waszej odznace negocjacyjnej. Negocjatorem nie można zostać z przypadku. Musi to być przede wszystkim dobrowolny wybór i chęć. Mamy w Policji wiele stanowisk, gdzie dobór na te stanowiska ma kolosalne znaczenie. Bardzo dziękuję państwu za wasz wkład. Życzyłbym wam prostych negocjacji, ale to nie jest takie proste. Także chciałbym bardzo podziękować tym wszystkim osobom, które przez ostatnich 30 lat dołożyły cegiełkę do budowy całego systemu negocjacji policyjnych - powiedział nadinsp. Roman Kuster.

Okolicznościowe statuetki otrzymali: prof. dr hab. Kuba Stanisław Jałoszyński, Paulina Kurek, Małgorzata Chmielewska, kom. Adam Suwała, podinsp. Żaneta Boguszyńska-Hińcz, podkom. Wojciech Bobkowski, podkom. Paweł Frąckiewicz, asp. szt. Arkadiusz Walasek, kom. Marcin Dziadowicz, kom. Magdalena Bysiak, asp. Mariusz Pater, podkom. Anna Joachimiak, nadkom. Krzysztof Zagrobelny, st. asp. Adam Macierzyński, podinsp. Katarzyna Andrzejczak, sierż. szt. Dominik Krzyciuk, asp. szt. Grzegorz Pirga, kom. Mirosław Czajkowski, nadkom. Mieczysław Dziemidok, nadkom. Agata Gniadziak, kierownik Sekcji Negocjacji CPKP "BOA".

(źr.: Główny Sztab Policji KGP, Biuro Komunikacji Społecznej KGP, zdjęcia: Andrzej Chyliński "Gazeta Policyjna" / mw)