Polska Policja podsumowała działania przeciwko przestępczości kryminalnej w 2024 roku

Zwalczanie przestępczości kryminalnej

Przestępczość kryminalna to przede wszystkim siedem głównych kategorii:

• kradzież cudzej rzeczy,
• kradzież samochodu,
• kradzież z włamaniem,
• rozbój,
• kradzież i wymuszenia,
• uszkodzenie rzeczy,
• uszczerbek na zdrowiu oraz bójka i pobicie.

Wyodrębnienie tych kategorii jest związane z powszechnością tego rodzaju przestępstw i szczególnie uciążliwym charakterem dla ogółu społeczeństwa.

- W minionym roku odnotowaliśmy spadek postępowań wszczętych w tych kategoriach o 30 379, tj. z 204 163 w 2023 r. do 173 784 w 2024 r., a co za tym, idzie zmniejszyła się liczba przestępstw stwierdzonych o 38 810 tj. z 236 386 w 2023 r. do 197 576 w 2024 r. Wzrósł natomiast wskaźnik wykrywalności o 0,6%, tj. z 50,5% w 2023 r. do 51,0% w 2024 r. - podsumowuje Policja.

Blisko połowa przestępstw należących do siedmiu kategorii to kradzież rzeczy ruchomej (49%), kolejnymi przestępstwami, których ofiarami najczęściej padają obywatele są uszkodzenia rzeczy (19%) oraz kradzieży z włamaniem (18%), dalej uszczerbek na zdrowiu (7%), kradzież pojazdu (3%), a bójka i pobicie na poziomie (2%) ogółu przestępstw.

Przestępczość narkotykowa

Zwalczanie przestępczości narkotykowej jest jednym z priorytetów Komendanta Głównego Policji. W 2024 r. Policja zabezpieczyła rekordową ilość narkotyków - na terenie Polski zabezpieczono ich 30,4 tony (w roku 2023 r. - 27,5 tony). Ponadto na podstawie informacji przekazanych przez polską Policję za granicami RP zabezpieczono ponad 7,8 tony (2023 r. - 5,4 tony) narkotyków, co łącznie daje 38,2 tony substancji, wyeliminowanych z obrotu dzięki pracy polskich policjantów.

Na terenie Polski zlikwidowano również rekordową liczbę 85 nielegalnych laboratoriów (w porównaniu w 2023 r. - 83), w których wytwarzano narkotyki syntetyczne. Na podstawie informacji przekazanych przez CBŚP, za granicami Polski zlikwidowano 17 nielegalnych laboratoriów narkotykowych. To o 12 więcej niż w roku poprzednim.

Zauważalnym i wciąż niepokojącym trendem w przestępczości narkotykowej jest stale rosnąca popularność syntetycznych substancji z grupy katynonów (m.in. mefedronu i klefedronu). O powyższym świadczą rekordowe ilości ujawnianych nielegalnych laboratoriów, w których przestępcy produkują wymienione substancje.

Oszustwa na tzw. legendę

W 2024 r. popełniono 3 825 oszustw (2023 r. – 3848), na szkodę 4 183 pokrzywdzonych (2023 r. – 4255). Niemniej jednak mimo porównywalnej liczby przestępstw wzrosła wartość strat ze 139 591 396 w 2023 r. do 156 418 154 w 2024 r. Dzięki skutecznej pracy policjantów wzrosła wartość odzyskanego mienia z 3 850 979 w 2023 r. na 5 597 598 w 2024 r.

Sednem tego rodzaju przestępstw jest działanie sprawcy na emocjach osób, z którymi się kontaktuje. Do niedawna głównym tematem w tego rodzaju przestępstwach była legenda „na wnuczka”. Obecnie sprawcy podszywają się nie tylko pod członków rodziny, ale także podają się m.in. za policjanta, funkcjonariusza CBŚP, prokuratora albo inną osobę, która z racji swojej funkcji czy rozpoznawalności budzi zaufanie pokrzywdzonego.

***

Do najpoważniejszych kategorii przestępstw kryminalnych należą te z użyciem przemocy, pozbawieniem wolności, a także o charakterze pedofilskim.

Zgwałcenie - art. 197 kk

W 2023 r. z art. 197 kk wszczęto 2363 postępowania przygotowawcze, natomiast w 2024 r. liczba postępowań wszczętych z tego artykułu wyniosła 2452. Odnosząc się do danych statystycznych związanych z przestępstwami stwierdzonymi zaobserwowano, że w 2023 r. było ich 1114, a w 2024 r. 1112. Liczba podejrzanych w 2023 r. wyniosła 683 osoby, podczas gdy w 2024 r. odnotowaliśmy 656 podejrzanych o popełnienie czynu z art. 197 k.k.

Wzrost świadomości społecznej, będącej wynikiem licznych kampanii, spotów i działalności informacyjno-edukacyjnej ma wpływ na liczbę zgłoszonych zdarzeń. Nadal jednak problemem jest tzw. ciemna liczba tej kategorii przestępstw. Wynika to przede wszystkim ze stereotypowego sposobu myślenia o ofiarach. Dlatego wciąż trzeba podkreślać, że żadne zachowanie ofiary nie przyczynia się do przestępstwa, wyłącznie odpowiedzialnym za zgwałcenie jest sprawca.

Handel ludźmi i przestępstwa okołoprostytucyjne (art. 189a, 203 i 204 k.k.)

W 2024 r. policjanci odnotowali 11 spraw wszczętych z art. 189a k.k., w których stwierdzili 17 przestępstw i ustalili 11 podejrzanych, 53 wszczęte sprawy z art. 204 k.k., w których stwierdzili 250 przestępstw i ustalili 89 podejrzanych oraz 9 spraw wszczętych z art. 203 k.k., w których stwierdzili 5 przestępstw i ustalili 3 podejrzanych.

Jest to podobna liczba przestępstw tego rodzaju jak w 2023 r., w którym policjanci odnotowali 13 wszczętych spraw z art. 189a k.k., w których stwierdzili 12 przestępstw i ustalili 13 podejrzanych, 39 wszczętych spraw z art. 204 k.k., w których stwierdzili 189 przestępstw i ustalili 102 podejrzanych, 6 wszczętych spraw z art. 203 k.k., w których stwierdzili 10 przestępstw i ustalili 2 podejrzanych.

Liczby obrazują efekty działań Policji w latach 2023 i 2024, nie obejmując statystyk prowadzonych niezależnie przez Straż Graniczną i Prokuraturę Krajową w odniesieniu do ww. przestępstw.

Aktualnie najbardziej powszechną formą handlu ludźmi w Polsce jest wykorzystanie w pracy przymusowej, a nie, jak w latach ubiegłych inna forma tego zjawiska, którą jest eksploatacja seksualna. Ponadto ważnym aspektem w zwalczaniu tego zjawiska jest stale prowadzona i pogłębiana współpraca międzynarodowa przez organy ścigania państw UE oraz krajów trzecich, co powoduje zwiększenie efektywności podejmowanych działań.

Pedofilia i pornografia dziecięca

W 2023 r. przestępstw stwierdzonych w zakresie pedofilii i pornografii dziecięcej odnotowano 7763, a w 2024 r. 3361, co stanowi spadek o 4402.

Na uwagę zasługuje fakt, że zwalczaniem przestępczości pedofilskiej popełnianej za pośrednictwem sieci Internet oprócz komend wojewódzkich Policji i Komedy Stołecznej Policji zajmuje się również Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości, co wpływa na skuteczność podejmowanych działań.

Jednym z zagrożeń, które może mieć wpływ w kolejnych latach jest wykorzystywanie przez sprawców AI do tworzenia materiałów przedstawiających seksualne wykorzystywanie małoletnich, czy też wymuszenia i gróźb na tle seksualnym wobec małoletnich, dlatego tak ważna jest edukacja w tym zakresie.

Zabójstwo – art. 148 kk

Życie człowieka jest najwyższym dobrem, które jest niepodważalne i niezbywalne. Zabójstwo jest działaniem sprawcy wymierzonym przeciwko tej wartości. W 2023 r. odnotowano 565 zabójstw, natomiast w roku 2024 r. liczba ta spadła do 503 czynów. Najczęstszym motywem zbrodni od lat pozostają nieporozumienia rodzinne oraz tło rabunkowe.

Poszukiwania osób ukrywających się

Polska Policja otrzymuje rocznie ponad 200 tysięcy podstaw poszukiwań, do których należą listy gończe, nakazy doprowadzenia, zarządzenia w celu ustalenia miejsca pobytu, a także zawiadomienia o zaginięciu. W 2023 roku wpłynęło 223 tysiące takich podstaw poszukiwań natomiast w roku 2024 ponad 212 tysięcy.

Pomimo tego, że w 2024 roku nastąpił spadek liczby nowo wszczętych poszukiwań wszystkie działania Policji ukierunkowane są na jak najszybsze zakończenie prowadzonych poszukiwań i pozytywne zrealizowanie podstaw poszukiwań. Tak jest między innymi w przypadku osób ściganych na podstawie listów gończych. Są to osoby poszukiwane za popełnione przestępstwa zarówno te najcięższe, jak i za drobne wykroczenia.

Liczba poszukiwanych listami gończymi w 2024 roku to blisko 32 tysiące osób. Polska Policja, wykorzystując wszystkie znane, najnowocześniejsze metody poszukiwań, a także stosując szeroką współpracę, w tym współpracę międzynarodową, skutecznie ustala miejsca pobytu osób poszukiwanych i doprowadza do ich zatrzymania.

Poszukiwania osób zaginionych

Zaginięcie osoby to jedno z najbardziej traumatycznych wydarzeń, jakie dotyka jej najbliższych. Nie ma tu znaczenia płeć, wiek, status społeczny, wykształcenie czy miejsce, gdzie osoba przebywa. Zaginięcia osób często mogą być spowodowane wypadkiem losowym, stanem zdrowia, świadomą decyzją takiej osoby lub działaniem innych.

Na przestrzeni 2024 r. jednostki organizacyjne Policji poszukiwały 13 540 osób zaginionych, w tym 2098 osób poniżej 18. roku życia. Dla porównania w 2023 r. liczba zaginionych osób wynosiła 12 722, z czego 2024 były to osoby małoletnie.

Ze wszystkich 3150 osób zaginionych zgłoszonych w 2024 r. i poszukiwanych w ramach poziomu I, czyli w sprawach, w których istniało bezpośrednie, realne zagrożenie życia i zdrowia osoby zaginionej, poszukiwane pozostają 4 osoby, są to osoby dorosłe. Podkreślić należy, że w przypadku zaginięć poziomu I ogłaszany jest alarm osobowy dla całego stanu jednostki, na terenie której nastąpiło zaginiecie.

Dowodzi to dużej skuteczności policjantów realizujących poszukiwania, przy czym zaznaczyć należy, że do poszukiwań tego rodzaju niejednokrotnie użyty został sprzęt policyjny pod postacią śmigłowców, dronów oraz sonarów, a także wykorzystane zostały oddziały prewencji Policji jako jednostki wyspecjalizowane w poszukiwaniach osób zaginionych na terenach leśnych oraz rozległych, nurkowie i psy tropiące.

Na ogólną liczę 13 540 osób zgłoszonych zaginionych w 2024 r., odnalezionych zostało 13 617 osób (jest to wzrost na poziomie 103% co spowodowane zostało odnalezieniem osób, których poszukiwania zostały wszczęte jeszcze w 2023 r.). Porównując liczbę zgłoszonych i odnalezionych osób małoletnich warto zaznaczyć, że podobnie jak w przypadku osób dorosłych liczba ta przekroczyła liczbę zgłoszonych zaginięć w 2024 r. gdzie zgłoszonych zostało 2151 osób zaginionych poniżej 18. roku życia (2023 r. - 2098 osób).

Wydział Przestępstw Niewykrytych „Archiwum X”

Policjanci, którzy w codziennej służbie zajmują się rozwiązywaniem przestępstw niewykrytych, pracujący w tzw. Archiwum X w 2024 r. dokonali analizy 149 spraw umorzonych z powodu niewykrycia sprawców, dotyczących najpoważniejszych przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu oraz spraw poszukiwawczych dotyczących zaginięć osób. Wykorzystanie przez policjantów nowoczesnych metod i technik kryminalistycznych umożliwia sięganie do tych spraw, w których sprawcy przez wiele lat pozostawali bezkarni.

Funkcjonariusze realizowali czynności procesowe w trybie art. 327 § 3 kodeksu postępowania karnego w 221 sprawach, w 36 sprawach podjętych z umorzenia. 8 spraw zakończono aktem oskarżenia. W 7 sprawach przedstawiono zarzuty 9 podejrzanym, a wobec 8 sąd zastosował środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania (1 podejrzany odbywa karę dożywotniego pozbawienia wolności).

_{źr. Polska Policja, o. sqx}