Zapytaj Prawnika: Obowiązki człowieka względem zwierząt
Radca prawny i mediator Natalia Lewandowska-Fac pisze o aspektach prawnych posiadania zwierząt. Za co i w jaki sposób właściciele zwierząt mogą zostać ukarani?
Zwierzę jest istotą żywą i zdolną do odczuwania. Nie jest rzeczą. I nie jest to takie sobie zwykłe ubieranie materii i myśli w słowa, ale zapis wynikający wprost z ustawy o ochronie zwierząt. Co więcej, już w pierwszym artykule tej ustawy pada zdanie, że człowiek jest zwierzęciu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Z przepisu tego wynika, że każde zwierzę ma prawo oczekiwać od ludzi należnego zrozumienia, zgodnego z normami obyczajowymi traktowania, a nawet szacunku. Wszelkie środki prawne, podejmowane w stosunku do zwierząt powinny mieć na względzie ich dobro, a przede wszystkim prawo do istnienia.
Co więcej, istnieją instrumenty prawne, aby to wyegzekwować. I tak np., jeśli właściciel znęca się nad zwierzęciem może być ono czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Takie zwierzę może być przekazane schronisku dla zwierząt lub gospodarstwu rolnemu wskazanemu przez wójta, jeśli jest to zwierze gospodarskie lub ogrodowi zoologicznemu. Decyzja ta jest natychmiast wykonalna.
Obowiązki właścicieli zwierząt
Każdy kto utrzymuje zwierzę domowe, ma obowiązek zapewnić mu pomieszczenie chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała, odpowiednią karmę i stały dostęp do wody. Każdy właściciel czworonoga powinien pamiętać również o obowiązkowych szczepieniach ochronnych.
Zabronione jest trzymanie zwierząt domowych na uwięzi w sposób stały dłużej niż 12 godzin w ciągu doby lub powodujący u nich uszkodzenie ciała lub cierpienie oraz niezapewniający możliwości niezbędnego ruchu. Przepisy określają również długość uwięzi, która nie może być krótsza niż 3 m. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy o ochronie zwierząt sprawuje Inspekcja Weterynaryjna, z którą mogą współdziałać organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Sankcje karne
Ustawa penalizuje również niektóre czyny wobec zwierząt, zwłaszcza te najgorsze i najcięższe gatunkowo. I tak np. za zabicie czy uśmiercenie zwierzęcia można podlegać karze pozbawienia wolności do lat trzech, chyba że czynów tych dokonano ze szczególnym okrucieństwem, wtedy górna granica kary wzrasta do 5 lat i nie może być niższa niż trzy miesiące pozbawienia wolności. Sąd orzeknie przepadek zwierzęcia, a w niektórych przypadkach nawet zakaz posiadania wszelkich zwierząt albo poszczególnej kategorii zwierząt.
Obowiązek rejestracji
Dotyczy również tak popularnego zwierzęcia jakim jest żółw stepowy. Każdy posiadacz takiego zwierzęcia (ustawa wymienia nieliczne wyjątki) powinien zgłosić fakt posiadania wymienionego zwierzęcia u starosty właściwego ze względu na miejsce przetrzymywania zwierzęcia w ciągu 14 dni od chwili wejścia w jego posiadanie lub sprowadzenia do Polski. W takim samym terminie (14-dniowym liczonym od utraty, śmierci, wywozu za granicę lub zmiany danych wpisanych do rejestru) jest zobowiązany do zgłoszenia do rejestru utraty, śmierci, wywozu za granicę lub zmiany danych wpisanych do rejestru. Należy wówczas zgłosić wniosek o wykreślenie z rejestru lub uaktualnienie wpisanych danych.
Wpisanie do rejestru posiadaczy zwierząt gatunków podlegających ograniczeniom starosta potwierdza wydaniem zaświadczenia. Zwierzęta objęte obowiązkiem rejestracji, wpisane do rejestru starosty, można legalnie posiadać. Z wyjątkiem nielicznych okazów, które nie zostały urodzone i wyhodowane w niewoli, można je także swobodnie przekazać w formie darowizny. Zwierzęta wpisane do rejestru mogą być dziedziczone.
Zapobieganie bezdomności zwierząt i zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom to zadanie własne gminy. Każdego roku do 31 marca rada gminy w drodze uchwały określa program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt.
Dbałość o zwierzęta to nasz wspólny obowiązek ale i uprawnienie. Bo czym byłby dla wielu osób świat bez ukochanego pupila, psa lub kota? Traktowane często jak kolejny domownik stają się częścią rodziny. I nikt nie pomyśli w takiej sytuacji, że zwierzę mogłoby być rzeczą. Nie, nie mogłoby, a na straży tego stwierdzenia stoi polski system prawny i... zwykła ludzka poprawność i uczciwość.
Natalia Lewandowska-Fac - radca prawny, mediator