Gábor Bethlen

ur. 15.11.1580, zm. 15.11.1629

ur. w 1580 r. Syn Lupusa Bethlena i Druzsiny Lázár de Szárhegy. Wybrany w 1613 r. przez stany siedmiogrodzkie księciem tego kraju, przeprowadził reformy gospodarcze, kulturalne i oświatowe. Okres jego rządów nazywany jest „złotym wiekiem” Siedmiogrodu. Jako protestant, związany z politycznym obozem antyhabsburskim, obległ z wojskiem w 1619 r. Wiedeń, co zmusiło cesarza Ferdynanda II do szukania z nim ugody. 16 I 1620 r., na mocy rozejmu w Bratysławie, Bethlen otrzymał 13 komitatów węgierskich oraz księstwo opolsko-raciborskie. Formalnie sprawa przekazania tej części Górnego Śląska w ręce księcia Siedmiogrodu doszła do skutku dopiero 30 V 1622 r., po wcześniejszym jego najeździe z Tatarami na Morawy. Przejęcie władzy nad Opolem i Raciborzem nie przeszkodziło Bethlenowi działać na szkodę miejscowej ludności. Z jego polecenia w obydwu miastach górnośląskich zaczęto bić lichą monetę, która wypierała z obiegu pieniądz wartościowy. Katolicka szlachta z terenu księstwa opolsko-raciborskiego oskarżała go, chyba niesłusznie, o stronniczość na rzecz protestantów. Zdając sobie sprawę z braku popularności, a nawet pogardy, jaką żywiła wobec niego część mieszkańców Górnego Śląska, władca siedmiogrodzki, naciskany przez cesarza, zmuszony był zawrzeć 20 I 1624 r. rozejm w Bańskiej Bystrzycy, na mocy postanowień którego utracił księstwo opolsko-raciborskie oraz 5 komitatów węgierskich. Ostateczny układ pokojowy w tej sprawie zawarto 8 V 1624 r. w Wiedniu. Ciekawostką może być fakt, iż władca siedmiogrodzki nie zrezygnował bynajmniej z praw do księstwa opolsko-raciborskiego. Świadczą o tym późniejsze dokumenty, wystawione po pokoju wiedeńskim, na których występuje on z tytułem „Oppoliae et Ratyboriae dux”, tzn. „opolski i raciborski książę”. Dwukrotnie żonaty: z Zuzanną Károlyi i Katarzyną, córką Jana Zygmunta elektora brandenburskiego, nie doczekał się potomstwa. Zaangażowany w montowanie koalicji antycesarskiej i antypolskiej Bethlen zmarł nagle 15 (25?) XI 1629 r.

Norbert Mika