Jak rozmawiać z rodzinami i dziećmi z Ukrainy? Poradnik dla osób, które goszczą u siebie uchodźców
Polskie Towarzystwo Terapii EMDR, skupiające psychologów i innych specjalistów w zakresie interwencji kryzysowej i leczenia traumy, przygotowało krótki poradnik dla osób przyjmujących uchodźców z Ukrainy.
Odnośnie osób dorosłych:
Jeśli nie mówisz w języku swoich gości - zaopatrz się w „tłumacza” w telefonie lub słownik. Dowiedz się, czy twoi goście mają zabezpieczone podstawowe potrzeby:
- czy mają niezbędne rzeczy osobiste (grzebień, szczoteczkę do zębów, ubrania etc.)
- czy mają telefon, żeby móc się kontaktować tak z tobą jak i ze swoimi bliskimi
- jeśli udostępniasz im samodzielne mieszkanie, zadbaj o jedzenie, środki higieny osobistej i środki czystości
- pokaż im okolicę, opowiedz co i gdzie mogą znaleźć
- wytłumacz, jak mogą się poruszać po okolicy, czy po twoim mieście, żeby czuli się bardziej samodzielni i mniej zależni
- zapytaj, czy potrzebują twojej pomocy w kontaktach z polską administracją
Rzeczy, które NALEŻY robić i mówić:
- Uszanuj prywatność swoich gości - bądź dostępny, ale nie narzucaj swojej obecności
- Daj do zrozumienia, że ich historia jest dla ciebie ważna i wysłuchaj, jeśli będą chcieli ci ją opowiedzieć; rozmawiaj, jeśli będą chcieli o tym rozmawiać
- Bądź spokojny i cierpliwy - twój spokój będzie dla nich wsparciem
- Odpowiadaj na pytania, informuj o możliwościach, ale i sam nie bój się pytać o ich potrzeby
- Jeśli masz trudność z porozumiewaniem się - wykorzystaj „tłumacza” w telefonie, korzystaj ze słowników, staraj się nawiązać choć minimalny kontakt
- Jeśli twoi goście mieszkają razem z tobą w jednym mieszkaniu - nie bój się angażować ich we wspólną pracę (przygotowywanie posiłków, sprzątanie). Dzięki temu poczują się pewniej i bardziej u siebie
- Poproś, żeby twoi goście nauczyli cię kilku słów po ukraińsku, pokazali, jak się przygotowuje dania ukraińskie - to pozwoli im na zachowanie własnej tożsamości
- Jeśli udostępniłeś im odrębne pomieszczenie - zostaw kontakt do siebie, ale nie bój się też „zaglądać” do nich pytając o potrzeby
Rzeczy, których NIE NALEŻY robić i mówić:
- Nie odbieraj osobiście zachowań, które w innych okolicznościach uznałbyś za niewłaściwe - np. nagłe opuszczenie pomieszczenia, wyrażanie niezadowolenia lub obojętność. Twoi goście mają traumatyczne doświadczenia, w związku z czym przeżywają silne emocje. Te zachowania nie dotyczą ciebie, a twoi goście nie zawsze są w stanieje kontrolować
- Nie zmuszaj do rozmowy o tym co przeżyli, jeśli zauważysz, że to dla nich trudne.
- Nie przerywaj opowieści (np. patrząc na zegarek), jeśli zaczęli mówić
- Nie wyręczaj we wszystkim swoich gości, jeśli wyrażają ochotę współuczestniczenia w jakiś pracach lub chcą coś zrobić sami - pozwól im na to
- Nie oceniaj tego, co zrobili, lub czego nie zrobili, nie sugeruj co powinni czuć.
- Nie opowiadaj o własnych problemach
- Nie obiecuj, że wszystko będzie dobrze - jeśli jesteś na to gotowy, obiecaj, że zrobisz wszystko, żeby im pomóc.
- Nie zachowuj się tak, jakbyś musiał rozwiązywać za nich wszystkie ich problemy
- Nie umniejszaj ich zdolności do opiekowania się samymi sobą