"Kto raz został katolikiem, będzie nim zawsze". Wszystko, co trzeba wiedzieć o apostazji

Nie wystawia się zaświadczenia

– Ł.L.: Czego możemy spodziewać się w kancelarii parafialnej?

– W.T.: Na samym początku proboszcz będzie musiał zweryfikować naszą tożsamość i dokładnie sprawdzić, czy składane przez nas oświadczenie woli zawiera wszystkie wymagane elementy. Bardzo ważnym etapem całej procedury jest rozmowa, podczas której duszpasterz będzie starał się poznać przyczyny naszej decyzji. Taka rozmowa jest po prostu wyrazem troski duszpasterza o naszą wiarę, którą otrzymaliśmy w sakramencie chrztu. Nie powinno więc nikogo dziwić, że duchowny będzie odwodził nas od decyzji o wystąpieniu z Kościoła. Możemy być pewni, że w żaden sposób nie zostanie naruszone nasze prawo do wolności sumienia i wyznania! Zadaniem proboszcza jest także poinformowanie nas o konsekwencjach prawnych, jakie niesie za sobą złożenie oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła. Mowa tutaj mianowicie o skutkach ekskomuniki, która jest sankcją karną za przestępstwo odstąpienia od wiary (kan. 1364 § 1). Osoba, która wystąpiła z Kościoła, nie może przyjmować żadnych sakramentów oraz pełnić funkcji ani chrzestnego, ani świadka bierzmowania, ani świadka zawarcia małżeństwa. Ponadto taka osoba, jeżeli przed śmiercią nie da żadnych oznak pokuty, zostanie pozbawiona pogrzebu kościelnego (kan. 1184 § 1).

– Ł.L.: Czy w kancelarii parafialnej otrzymamy jakieś potwierdzenie naszego wystąpienia z Kościoła?

– W.T.: Nie wystawia się żadnego zaświadczenia o wystąpieniu z Kościoła! Choć niekiedy pojawia się także żądanie ze strony odstępców, nie wykreśla się też żadnych danych z księgi ochrzczonych. Na marginesie tej księgi umieszcza się jedynie odpowiednią adnotację o złożonym oświadczeniu woli. Osoba, która wystąpiła z Kościoła, może zawsze otrzymać w parafii swojego chrztu świadectwo ze wspomnianą adnotacją.

Obecnie nie ma wątpliwości co do tego, że procedura uregulowana przez konferencję biskupów nie narusza przepisów prawa, szczególnie rozporządzenia o ochronie danych osobowych.

Zawsze można powrócić

– Ł.L.: A co z aktem powrotu do Kościoła? Jaka w tym wypadku jest procedura?

– W.T.: Paweł Apostoł w Liście do Rzymian zanotował, że nic nie może odłączyć nas od miłości Chrystusa. Ten, kto w sakramencie chrztu stał się dzieckiem Boga, nigdy nie przestanie nim być. Stąd w Kościele mówi się, że kto raz został katolikiem, będzie nim zawsze (łac. semel catholicus, semper catholicus). Osoba, która wystąpiła z Kościoła, zawsze może do niego powrócić! Należy zgłosić się do swojego proboszcza i na jego ręce złożyć pisemną prośbę. W takiej prośbie, oprócz swoich danych personalnych, powinniśmy umieścić datę i parafię naszego chrztu oraz datę i miejsce, w którym złożyliśmy oświadczenie woli o wystąpieniu z Kościoła. W krótkich słowach powinniśmy też zawrzeć informacje o naszych motywach i okolicznościach wystąpienia z Kościoła oraz wyrazić wolę powrotu do niego.

– Ł.L.: A czy po dokonaniu tych wszystkich formalności jesteśmy już ponownie członkami Kościoła?

– W.T.: Powrót do wspólnoty Kościoła polega właściwie na zwolnieniu z ekskomuniki, która nota bene należy do kar poprawczych. W naszym imieniu proboszcz przedstawia sporządzoną przez nas prośbę ordynariuszowi miejsca, który to może uwolnić nas z ciążącej na nas sankcji. Na odstępcę może być nałożona odpowiednia pokuta. Zarówno apostazja, jak również herezja i schizma zostały uznane w prawie kanonicznym za przestępstwa. Każde przestępstwo łączy się zawsze z grzechem! Zazwyczaj najpierw dokonuje się formalne zwolnienie z kary, następnie zaś możemy przystąpić do sakramentu pokuty.